To jest druga część artykułu pt. Odporność psychiczna – czym jest i jak ją wzmacniać?, w której odpowiadam jednej z moich Mentees na wiadomość o treści: „Niekiedy mam wątpliwości czy ja się nadaję do bycia przedsiębiorcą z powodu słabej odporności psychicznej.” Koniecznie przeczytaj część pierwszą, by poprawnie odpowiedzieć na pytania zawarte w teście na odporność psychiczną, a także by zrozumieć zawarte w kolejnych artykułach wskazówki dotyczące budowania odporności psychicznej.
To, jak sobie radzisz z problemami, wyzwaniami, presją i stresem zależy od tego jaką masz odporność psychiczną, czyli jak bardzo świadoma siebie i otoczenia jesteś. Jak to sprawdzić? Jak ocenić siebie? Skąd masz wiedzieć, że jesteś odporna psychicznie?
Test na odporność psychiczną - moduł I
Przeczytaj poniższe 15 zdań i odpowiedz: TAK lub NIE. Im więcej odpowiedzi TAK, tym wyższa jest Twoja odporność psychiczna, nawet jeśli do końca nie zdajesz sobie z tego sprawy.
Jeśli jesteś odporna psychicznie, to:
Odczuwasz swoje emocje, kiedy się pojawiają; potrafisz je rozpoznać – nazwać je, określić ich natężenie (np. irytacja, zdenerwowanie, furia), a także możesz je zinterpretować (przypisać do sytuacji, określić, jakie przekonania im towarzyszą).
Potrafisz zdystansować się do swoich emocji, a także uwolnić od nich swoje ciało i umysł dzięki zastosowaniu różnych technik, np. świadomego oddechu.
Nie przenosisz emocji dotyczących zdarzeń przeszłych na kolejne, tj. po każdym zdarzeniu, które wyprowadziło Cię z równowagi, a także każdego wieczoru po zdarzeniach z całego dnia świadomie uwalniasz się od emocji, by kolejny dzień rozpocząć bez ich wpływu.
Nie wchodzisz w rolę ofiary, nie obwiniasz świata i wszystkich dookoła za to, co się stało, nie użalasz się nad sobą, czyli nie przedłużasz stanu emocjonalnego, który Cię osłabia ponad czas, jaki potrzebujesz na refleksję o tym co wywołało w Tobie ten stan.
Obserwujesz myśli, które przychodzą Ci do głowy i nawet jeśli są negatywną oceną tego, co się wydarzyło lub tego, jaka jesteś, to nie traktujesz ich jak wyroczni, a jedynie jako punkt wyjścia do dokonania zmiany.
Pracujesz ze swoją podświadomością „profilaktycznie”, czyli często prowadzisz dialog wewnętrzny w stanie spokoju, w poszukiwaniu uwarunkowań, które wpływają na Twoje wybory w teraźniejszości, a których nie jesteś świadoma (o uwarunkowaniach wspominam w części pierwszej artykułu).
Doświadczenia, które Twój umysł nazywa porażkami, motywują Cię do poszukiwania innych rozwiązań zamiast odbierać Ci siły do działania, nawet jeśli potrzebujesz sporo czasu, by pozbierać myśli i ustalić kolejny krok.
Nie poddajesz się presji, jaką wywiera na Ciebie otoczenie (Twoi bliscy, znajomi, społeczeństwo, kultura), ale wnikliwie rozważasz czy to, co słyszysz jest trafną oceną Ciebie lub sytuacji, w jakiej się znalazłaś czy nie – wyciągasz wnioski.
Drobne sprawy (np. negatywna opinia o Tobie), jeśli w ogóle wytrącają Cię z równowagi, to na krótko, bo w ślad za informacją, jaką usłyszałaś zadajesz pytanie: „Kto tę informację przekazał?” i oceniając poziom świadomości tej osoby szybko dochodzisz do wniosku czy warto te słowa wziąć pod uwagę czy nie.
Uważnie obserwujesz siebie i otaczający świat (czytasz rzeczywistość), by zamiast budować swoje oczekiwania na wyobrażeniach, dostosować swoje oczekiwania do rzeczywistości (realnych możliwości).
Masz w sobie akceptację faktu, że rzeczywistość jest zmienna, jest w Tobie gotowość do zmiany samej siebie i potrafisz dostosować się do zachodzących zmian (zdolność adaptacji).
Nie tylko posiadasz umiejętności adaptacji, ale też często sama wychodzisz z inicjatywą wprowadzenia zmian w sobie oraz w otaczającej Cię rzeczywistości, na którą masz wpływ – testujesz różne sposoby działania i możliwości, dokonujesz analiz, wyciągasz wnioski, bo nie boisz się konfrontacji z nowymi sytuacjami – każde zdarzenie jest dla Ciebie okazją do odkrywania i uwalniania się ze swoich uwarunkowań.
Zamiast odczuwać lęk „przed tym, co będzie” w wielu sytuacjach odczuwasz już ciekawość „tego, co będzie” – wzmocniona wieloma sytuacjami, w których „dałaś radę” pojawia się w Tobie przekonanie o tym, że następnym razem też tak będzie.
Z każdym miesiącem i.. kolejnymi odkrytymi uwarunkowaniami coraz bardziej cieszysz się życiem! Kiedy już zrozumiesz, co tak naprawdę było przyczyną Twojego obniżonego stanu emocjonalnego, energia radości pojawia się w Tobie spontanicznie i również stanowi oznakę Twojej wzmacniającej się odporności psychicznej.
Wiesz, że swoją odporność psychiczną możesz wzmacniać poprzez rozwój świadomości i znajdujesz czas każdego dnia, by zrobić choć jedną rzecz, która pogłębia Twoją świadomość.
Każdy ze wskazanych powyżej sposobów zachowania jest wynikiem dużej wrażliwości i umiejętności złapania dystansu do siebie i sytuacji, które – jak pamiętasz z części pierwszej – są podstawą budowania odporności psychicznej. A jeśli działasz tak w większości sytuacji życiowych, to znaczy, że w Twojej podświadomości istnieją wspierające Cię przekonania, które pozwalają te zachowania przekształcać w nawyki.
Przekonania a odporność psychiczna
Na odporność psychiczną mają wpływ Twoje myśli – ukryte w Twojej podświadomości przekonania, które powstały na skutek różnych życiowych doświadczeń. Warto się im przyglądać i aktualizować je w taki sposób, by na co dzień wspierały Twoją odporność psychiczną zamiast ją nadmierne eksploatować.
Mało kto jest w stanie zachować dobrostan fizyczny i psychiczny pod codziennym natłokiem myśli o tym, że „niczego nie potrafi, nic w życiu nie osiągnął, nikt go nie lubi i cały czas ponosi jakieś porażki”. Taki „zestaw przekonań” na temat siebie potrafi zniszczyć nawet największą odporność psychiczną lub załamać jej pozór utrzymywany dzięki filozofii „mam-to-w-dupie”.
Jeśli taki zestaw przekonań nie pozwala Ci rozwijać odporności psychicznej – wewnętrznej siły, dzięki której dokonujesz w życiu trafnych wyborów, to jakie przekonania warto mieć?
Test na odporność psychiczną - moduł II
Poniżej znajdziesz 10 przykładowych przekonań osoby odpornej psychicznie – sprawdź czy się z nimi utożsamiasz – odpowiedz „TAK – tak właśnie myślę i tak się zachowuję” lub „NIE, ja się tak nie zachowuję”. Im więcej odpowiedzi TAK, tym wyższa jest Twoja odporność psychiczna.
Zwróć uwagę, że w odpowiedzi „NIE, ja się tak nie zachowuję” jest mowa tylko o Twoim zachowaniu w różnych sytuacjach. Możesz zgadzać się z danym przekonaniem, kiedy je czytasz, ale jeśli się tak nie zachowujesz w życiu, to znaczy, że w Twojej podświadomości jest inne przekonanie, które nie pozwala Ci działać tak jak chcesz.
Blokujące przekonania – błędne koło słabej odporności psychicznej
Obserwacja rozbieżności między Twoimi działaniami w życiu a przekonaniami, z którymi się zgadzasz, ale ich nie realizujesz, jest sposobem na odkrywanie blokad, które ograniczają rozwój Twojej odporności psychicznej. Dzięki obserwacji siebie ujawniasz rozdźwięk pomiędzy tym „jak chciałabyś żyć” a tym „jak żyjesz” – ujawniasz przekonania, z którymi zgadza się Twój świadomy umysł, ale w Twojej podświadomości ich nie ma, bo są inne i często nie zdajesz sobie sprawy z tego jakie i skąd się tam wzięły.
Jeśli nie jesteś w życiu osobistym lub zawodowym tam, gdzie chciałabyś być, nie realizujesz swoich prawdziwych marzeń, Twoje relacje z innymi nie są takie, jak oczekujesz, a Twoja odporność psychiczna jest na tyle niska, że zamiast czerpać z codziennego życia wiele radości, Ty ciągle walczysz z natłokiem negatywnych myśli, to wiedz, że masz w podświadomości przekonania, które utrudniają Ci przerwanie tego błędnego koła słabej odporności psychicznej.
To właśnie te przekonania, zakotwiczone mocno w Twoim ciele przez emocje, powiązane ze zdarzeniami z przeszłości (uwarunkowania), wpływają na to jak faktycznie działasz i nie pozwalają Ci wzmacniać swojej odporności psychicznej, byś mogła lepiej radzić sobie w kolejnych sytuacjach.
Powstaje błędne koło – pojawia się zdarzenie, które obniża Twój stan emocjonalny, a potem następne i jeszcze następne. Jesteś osłabiona, ale nie widzisz tego co tak naprawdę Cię osłabia, bo trudno Ci jest złapać dystans do siebie i sytuacji. Wtedy Twoja wrażliwość staje się wyjątkowo nieznośna, więc marzysz o wielkim murze i filozofii „mam-to-w-dupie” jako recepcie na kiepski stan emocjonalny. Generalizujesz i powtarzasz sobie, że masz słabą odporność psychiczną, zamiast skupić się na odkrywaniu przekonań, które blokują Ci wzmacnianie tej odporności. Chwila oddechu, a potem pojawia się kolejne zdarzenie. Jeśli nadal skupiasz się na swojej „słabej odporności” zamiast na poszukiwaniu źródeł osłabienia w postaci przekonań, to powstaje błędne koło słabej odporności psychicznej – zawieszasz się na tym, że jesteś słaba, zamiast skupić się na tym jak się wzmacniać.
Jak to zmienić? Na to pytanie odpowiadam konkretnie w kolejnych częściach artykułu, ale najpierw potrzebujesz trafnej diagnozy samej siebie, także wróćmy do testu.
Jakie przekonania ma osoba odporna psychicznie?
Przykładowe przekonania osoby odpornej psychicznie – odpowiedz „TAK – tak właśnie myślę i tak się zachowuję” lub „NIE, ja się tak nie zachowuję”.
„Jeśli dzieje się coś trudnego, to pytam czego ma mnie to nauczyć, a nie dlaczego mnie to spotyka”.
„Jeśli pojawiają się trudności, to wiem, że i tak znajdę rozwiązanie”.
„Jeśli mam wykonać coś, czego wcześniej nie robiłam, to wiem, że na pewno sobie poradzę”.
„Nie muszę zadowolić wszystkich, najważniejsze jest to, czy jestem zadowolona z siebie”.
„Jeśli wracam myślami do przeszłości, to po to, by wyciągać wnioski i refleksje, co pozwala mi zmieniać siebie w teraźniejszości”.
„Realnie patrzę na rzeczywistość, a nie przez pryzmat moich oczekiwań, bo to pomaga mi unikać niepotrzebnych rozczarowań”.
„Jeśli coś nie idzie zgodnie z moimi planami, to nie traktuję tego jak porażki, analizuję co się stało i szukam innych możliwości”.
„Jeśli czuję, że nie dam rady sama, to poproszę o pomoc, bo prośba o pomoc to wyraz świadomości swoich możliwości”.
„Jestem odpowiedzialna za swoje życie – mam wpływ na siebie. Nie jestem ofiarą”.
„Kocham siebie – akceptuję moje słabości i regularnie podejmuję działania, by się rozwijać”.
Jak zachowuje się osoba odporna psychicznie?
Oczywiście, Twoje przekonania nie muszą brzmieć dokładnie tak jak podane przykłady, ale chodzi o ich sens – osoba odporna psychicznie posiada zdolność do wyciągania wniosków i wsłuchuje się w głosy refleksji, kocha siebie i ufa sobie, ma pozytywny stosunek do życia, chce się rozwijać, nie boi się odpowiedzialności i ma nastawienie na realizację celów, co pomaga jej mierzyć się z trudnymi sytuacjami, które traktuje jak wyzwania.
A to wszystko pozwala jej regularnie „zanurzać się” w obniżonych stanach emocjonalnych w poszukiwaniu źródeł „nieszczelności” swojej odporności psychicznej. Każda kolejna sytuacja jest okazją do introspekcji, czyli do przyglądania się swoim myślom i emocjom oraz odkrywania połączeń między nimi a uwarunkowaniami, które jeszcze pozostają nieodkryte.
„Uszczelnianie” swojej odporności psychicznej polega na odkrywaniu i pozbywaniu się „nieszczelności”, a to jest możliwe w zderzeniu z rzeczywistością, czyli – odnosząc się do trzciny z pierwszej części artykułu – kiedy wieje wiatr.
Jeszcze raz podkreślę, że wytrzymałość psychiczna nie oznacza wielkiego muru, przez który nic się nie przebije. Jeśli jesteś naprawdę odporna psychicznie, to jesteś wrażliwa, odczuwająca, ale nieulegająca. Zwykle potrzebujesz kilkunastu czy kilkudziesięciu minut, by wrócić do stanu równowagi w drobnych sprawach, a są takie, które wybijają Cię z dobrostanu psychicznego na kilka czy kilkanaście dni i to też jest w porządku. Osoba odporna psychicznie wie co się z nią dzieje, rozumie swój stan i w większości sytuacji potrafi sama uwolnić się od tego, co jej wewnętrzny spokój naruszyło, choć to może „chwilę potrwać”.
Z doświadczenia mojego i moich Mentees wiem, że są takie zdarzenia, które potrafią „testować” odporność psychiczną człowieka miesiącami czy latami (np. procesy sądowe). Dzięki takim sytuacjom możemy każdego dnia rozwijać swoją odporność psychiczną.
Jak to robić? Praktyczne wskazówki dotyczące wzmacniania odporności psychicznej znajdziesz w kolejnych częściach tego cyklu, pt. Jak budować odporność psychiczną?