Zmiana przekonań - zmiana emocji - Emocje cz. 4/9
Artykuł napisałam dla Portalu Medycyny Mitochondrialnej, na którym w roli eksperta publikuję teksty o zdrowiu emocjonalnym człowieka. Więcej info znajdziesz na portalu www.mito-med.pl
[aktualizacja: 2023-02-17]
W artykule znajdziesz odpowiedzi na pytania:
Przekonania i nawyki - skąd się biorą?
Normy - Przekonania - Uwarunkowania
Od czego zależą emocje człowieka?
Kiedy nie masz wpływu na swoje emocje?
Kiedy masz wpływ na swoje emocje?
Brak cierpliwości - nawyk kulturowy
O czym informują nasze emocje?
Zmiana przekonań - zmiana emocji
Przekonania i nawyki - skąd się biorą?
Normy i młotek | Zacznijmy od narzekania. Mówią, że tak jest najłatwiej i że to jest Polaków sport narodowy – publiczne wygłaszanie swojego niezadowolenia. Mówią: „nie rób tak, to nie wypada” – i bach! Właśnie tymi słowami wbijają młotkiem do Twojej głowy kolejną normę, która powtórzona tysiąc razy, tak samo jak powtórzone tysiąc razy kłamstwo, staje się dla Ciebie prawdą. Twoją prawdą, czyli przekonaniem, w które zaczynasz wierzyć, stosować w swoim życiu i jeszcze namawiać innych do posłuszeństwa wobec tej normy, karcąc ich podobnymi słowami: „bo nie wypada”.
Z poprzedniego artykułu wiesz, że uderzanie młotkiem jest bardzo skutecznym sposobem wprowadzania nowego nawyku, niezależnie od tego czy jest on dla Ciebie szkodliwy czy wspierający. Skoro większość ludzi z Twojego otoczenia mówi Ci, że „tak należy, a tak nie należy się zachować i że jak będziesz nieposłuszny, to spotka Cię kara” – najlepiej z dodatkiem: „boska” – dla wywołania w Tobie większego lęku i tym skuteczniejszego uformowania Twoich reakcji (nawyków), to nie kwestionujesz tego, bo uznajesz, że tak jest. I póki masz kilka lat, a dookoła siebie starszyznę z gotowymi receptami na życie według utartego schematu, to nie masz wielkiego wyboru – naiwność dziecka sprawia, że łykasz te normy jak pelikan ryby i nie tylko Ty. Wszyscy łykamy.
Oczywiście, jednostronnym byłoby przedstawianie norm czy przekonań, które kształtują nawyki i wywołują w nas emocje tylko w negatywnym świetle, bo są też prawa, które pozwalają nam tworzyć społeczeństwo i godnie żyć – od „nie zabijaj” i „nie rób drugiemu, co Tobie niemiłe” przez „nie przechodź na czerwonym świetle” i „wyślij pismo w ciągu 7 dni” po „myj zęby” i „nie jedz tyle cukru”. Bez tych norm prędzej czy później zginęlibyśmy jako jednostki, więc stokrotne dzięki naszym rodzicom i innym ludziom z naszego otoczenia, którym zależało na ukształtowaniu nas „na porządnego człowieka”, że przeznaczali czas na podzielenie się z nami swoją mądrością życiową.
Normy - Przekonania - Uwarunkowania
Uwarunkowania | „No to jak to jest? Te normy wbijane młotkiem są dobre czy jednak szkodliwe?” – zapytasz. Wyobraź sobie monetę, pięciozłotówkę na przykład. Z jednej strony widnieje wybity – kiedyś młotkiem, dzisiaj prasą automatyczną – orzeł (awers), a po drugiej stronie jest jej nominał – piątka (rewers). Awers to wszystkie normy, które Ci służą, a rewers to te, które są dla Ciebie szkodliwe. I tak jak moneta ma dwie strony, tak zawsze są dwie strony tego samego medalu – norma jest po prostu przykładem uwarunkowania, a to czy jest szkodliwa czy wspierająca, to jest nasza interpretacja, którą możemy, a nawet musimy jej nadać, by dokonać wyboru o jej pozostawieniu w naszym życiu lub nie.
Co to jest uwarunkowanie?
Mówiąc najprościej to, jak się zachowujesz, wynika z konkretnych uwarunkowań, czyli okoliczności, które wystąpiły w Twoim życiu i które miały, mają i będą mieć wpływ na Twoje życie (podświadomie), o ile nie zostaną przez Ciebie wnikliwie rozważone i w pełni zrozumiane.
W powyższej definicji okoliczności są sumą tego w jakiej sytuacji życiowej się znalazłeś, jaki ta sytuacja aktywowała zestaw Twoich przekonań (tych wbitych młotkiem norm) i jaka w związku z tym była Twoja reakcja na tę sytuację, w tym reakcja emocjonalna (jaką emocję przeżywałeś).
"Jak myślisz, tak działasz"
Podsumowując: to, jak się zachowujemy, czyli wzorce zachowań, wynikają z naszych przekonań, czyli zestawu norm, jakie wbito nam młotkiem do głowy w okresie dorastania (socjalizacji). Można by rzec, że póki świadomie nie przyjrzymy się każdej stronie naszej pięciozłotówki, to jesteśmy sumą swoich uwarunkowań, które wybili na nas inni ludzie. Jesteśmy podobni do robotów – działamy zgodnie z tym jak nas zaprogramowano. Wszystko, co nas programuje, co wybija orła i reszkę na naszym pierwotnie nienaruszonym kawałku metalu, nieważne czy nam szkodzi czy wspiera, staje się naszym wzorem postępowania i ma wpływ na nasze życie.
Od czego zależą emocje człowieka?
Uwarunkowane emocje | „Ale co to wszystko ma wspólnego z emocjami?” Bardzo dużo, bo skoro każda przeżywana przez nas świadomie lub nieświadomie emocja jest wynikiem aktywacji istniejącego w nas, ściśle określonego zestawu przekonań na dany element rzeczywistości (przypomnij sobie niedożywionego bezdomnego psa z tego artykułu), to fakt jakie przeżywamy emocje jest wynikiem tego jakie zaprogramowano w nas wzorce zachowań na etapie socjalizacji.
Kiedy nie masz wpływu na swoje emocje?
A dosadniej, nie masz żadnego wpływu na to, jakie w danym momencie przeżywasz emocje, póki nie zrozumiesz jakie przekonania masz w głowie, skąd się tam wzięły i jak reagujesz w danej sytuacji w związku z tym, że masz takie, a nie inne przekonanie (wiarę w prawdziwość określonej hipotezy).